Çocukluk Döneminde Obezite

Fazla kilosu olan her çocuk obez bir yetişkin olacak diye bir şey söylenmesi doğru olmasa da çocukluk döneminde görülen fazla kilo yetişkinlik dönemi obezite riskini arttırır. Çocukluk dönemindeki fazla kilo, pediatrik hipertansiyon, Tip II diyabet, ileride gelişebilecek kalp damar hastalıklarına sebep olabileceği gibi, çocuğun özgüven gelişimini ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir.

Çocukluk Döneminde Fazla Kilonun Sebepleri Nelerdir?

Üye olun çocuk gelişiminde size rehberlik edelim!

Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı

Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun

Uzmanlarla seminerler

Uzmanlara danışma

Üye Ol

Genetik ve/veya metabolik faktörler çocuğun fazla kilosunun sebebi olabilir. Bu sebepler öncelikle bir endokrinoloji uzmanı desteği alınarak çocukta fazla kiloya sebep olabilecek fizyolojik bir sebep var mı diye kontrol edilmelidir. Bu doğrultuda tedaviye başlanmalıdır.

• Aile:

Anne ve/veya babanın obez olması çocuğun da obez olma riskini arttıran etkenlerden bir tanesidir. Bunun sebebi genetik yapı olabildiği gibi anne ve babanın yeme davranışı ve hareketlilik durumu da olabilir. Çocuğun anne ve babayı örnek alma olasılığı göz önünde bulundurulursa yeme düzeni ve egzersiz alışkanlığı ona göre şekillenecektir.

• Hareketsizlik:

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte günümüzde çocuklar okuldan boş kalan zamanlarını TV ve bilgisayar önünde geçirmektedir. Bunun yanı sıra abur cubur tüketiminin hızla yayılması çocuklarda hareketsizlikle birlikte sağlıksız kilo alımını tetikleyen faktörlerden bir tanesidir.

• Psikolojik:

Stres, kaygı, depresyon yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda ve ergenlerde de kilo alımına neden olabilmektedir. Çocuğun ailesinden yeterince ilgi ve sevgi görememesi, okul ve sosyal hayatında problemler yaşaması, kendini yeterince ifade edememesi çocuğun problemini yemek yiyerek çözmesine sebep olabilir. Bu durum da çocuklarda kilo almayı hızlandırıcı faktörlerden bir tanesidir.

• Aşırı yeme ya da seçici yeme gibi psikolojik kökenli yeme problemleri fazla kiloya sebep olabilir.
• Düzensiz ve dengesiz yeme aşırı kiloya sebep olabilir.
• Çocuklarda yeme davranışında ki sorunun sonucu olarak oluşan fazla kilo alımı çocukta bir başka yeme davranışı problemine dönüşebilir.
• Fazla kilo özgüven problemlerine ve bunun sonucunda sosyal ilişkilerde problem yaşamaya sebep olabilir.

Çocuklarda Fazla Kilonun Önüne Nasıl Geçilir?

Düşük kalorili diyetler çocuklar için önerilmez. Bu tür diyetler çocukların sağlıklı fiziksel gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Aynı zamanda psikolojik olarak çocuk üzerinde stres yaratabilir. Bu yüzden, ebeveynler çocuklarına rol model olurken evde sıkı diyetler veya aşırı yeme davranışını bırakarak öncelikle onlara normal yeme davranışı kazandırmayı hedeflemelidir. Çocuğa normal, sağlıklı yeme alışkanlığının kazandırılması kilo alımını durdurmaya yeterli olacaktır.

Çocuğa bir yetişkin gibi hangi besinin sağlıklı hangisinin sağlıksız, besinlerin sağlığa olan olumlu ve olumsuz etkileri sabırla tekrar tekrar anlatılmalıdır.

• Sınırlar koyulmalı

Yapılan hatalardan bir tanesi de çocuğa ne zaman ne isterse pişirilip, kontrolü tamamen çocuğa bırakmaktır. Özellikle anneler: “çocuğuma kıyamıyorum, çünkü yemezse hasta olur” şeklinde düşünürler. Çocuk hayatta kalmak ve yaşamını devam ettirmek için bir müddet sonra evde pişirilen yemekten yiyecektir. Davranış değişikliği için ebeveynin sınır koyması gerekmektedir. Bu noktada ebeveynlerin sabırlı olması gerekir.

• Rol model olunmalı

Aileler normal ve sağlıklı yeme davranışını çocuklarına kazandırmak için öncelikle onlara rol model olmalıdır. Onlarla beraber sofrada tüketilmesi gereken besini beraber yiyip, besinin ruh ve beden sağlığı üzerine etkileri konusunda çocuğu bilgilendirmelidir.

• Fazla kısıtlama ve yasaklamadan kaçınılmalı

Aileler sınır ve yasak koyma konusunda ılımlı davranmalıdır. Unutulmamalıdır ki, ilkokul döneminde çocuğun ne yiyip içtiği kontrol edilse de ergenlik döneminde çocuk ev ortamı dışında pek çok sosyal ortamda bulunup, istediği abur cuburları tüketme şansı bulabilecektir. Daha sonra, bu davranışı aileden gizli yapmaya başlayacak ve bunun sonucunda daha fazla ve kontrolsüzce yemeye başlayacaktır.

•  Yeme günlüğü tutulmalı

Çocuğun ne yediğinin farkına varması açısından yeme günlüğü tutması önerilebilir. Özellikle fazla yeme probleminde çocuğun ne yediğini gözlemlemesi, kendini kontrol etmesi ve bunu alışkanlık haline getirmesi açısından yeme günlüğü tutması etkili yöntemlerden birisidir. Burada önemli olan ailelerin çocuğa rol model olarak onlarla beraber yeme günlüğü tutmasıdır. Her günün sonunda, bütün aile üyelerinin toplanarak günlükte yazılmış olan besinlerin yarar ve zararları üzerine konuşmaları çocuğun sağlıklı beslenme konusunda bilgilenmesine de yardımcı olur.

• Hareketlilik arttırılmalı

Çocuklarda hareketlilik kademeli olarak arttırılmalıdır. Hiç egzersiz yapmayan veya egzersiz yapmaktan keyif almayan bir çocuktan uzun koşular yapması veya 1 saat boyunca yüzmesi beklenmemelidir. Egzersiz yapmaktan keyif almayan bir çocuğun spora zorla teşvik edilmesi onun ileriki dönemlerde spordan daha çok soğumasına ve hareketliliğini daha fazla azaltmasına sebep olabilir. Bu durumda, ailece içinde hareket olan aktivitelerin günlük yaşama konulması hedeflenmelidir. Bu yüzden, tüm aile üyelerinin uygun olduğu bir gün belirleyip açık hava yürüyüşlerine gitmek veya hep birlikte hareket içeren oyunlar oynamak idealdir.

TV ve bilgisayar karşısında daha az zaman harcamaları da hareketlilik oranını arttıracaktır.

• Çocuğun acıkmasına izin verilmeli

Ebeveynlerin en sık yaptığı yanlışlardan bir tanesi; çocuğa acıkmadan zorla yemek yedirmeye çalışmalarıdır. Zaman içerisinde çocuk vücut sinyallerini duymamaya başlayacak, ne zaman aç olduğunun farkına varmayacaktır. Ayrıca, çocuğa ekran karşısında yemek yedirme veya çocuğun ekran karşısında yemek yemesine izin vermek de aynı sonucu ortaya çıkartacaktır. Böylece çocuk acıktığını hissetmeden sık sık yemek yemeye başlayacak, ihtiyacı olmadığı oranda besin tüketme olasılığı artacaktır. Bu yeme davranışı ömür boyu sürecek olan fazla yeme ve kilo problemlerine sebep olabilir.