İçerikler
Çocuklarda Tembellik, Nedenleri, Çözümleri, Ebeveynlerin Dikkat Etmesi Gerekenler
Tembellik çocuklukta dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile karıştırılabilir.
Tembellik Nedir?
Tembellik, kişinin yapması gereken eylemin önemini kavradığı ve yeterli zaman olduğu halde bu eylemi gerçekleştirmekten uzak durduğu bir tanımdır. Kişi eyleme geçmesi gerektiğini bilir ancak bu bilgisini eyleme dönüştürmek de sıkıntı yaşar. Tembellik bazı kişilerde erteleyicilik, boş vermişlik, umursamazlık, inatçılık şeklinde kendini gösterebilir.
Doğumdan itibaren çocuğunuzun gelişimine göre günlük eğitim planı Uzmanların hazırladığı 2.500’den fazla eğitici oyun Uzmanlarla seminerler Uzmanlara danışmaÇocuklarda Tembellik Nedir?
Tembellik çocuklukta dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile karıştırılabilir. DEHB’nin özellikle dikkat eksikliği ön planda tipinde çocuklar dağınık, ilgisiz, yavaş bir görünüm verebilir. Bu grupta sorun dikkat süresinin kısa ve hedeflenen eyleme odaklanamamaktan kaynaklanır. Bu çocuklar çabalarının sonuçsuz kaldığını gördükleri zaman umutsuzluğa kapılır ve giderek eyleme geçme çabalarını azaltabilirler. Bu grupta tembellik ikinci gelişen bir sorundur. DEHB‘nin diğer belirtileri ve dikkat sorununun varlığında tembellik kanısı konmaz. Eğer kişi tembelliği bir sorun olarak görüyorsa tembelliğe genellikle depresyon eşlik edebilir. Bazen tersi de olabilir.
Çocuklarda tembellik, bir hastalık değildir. Tembellik literatürde psikiyatrik bir tanı niteliği taşımaz. Eğer gerçekten bir tembellik söz konusu ise, bu çocuğun kendisini başka türlü ifade edemediği için, bir ihtimal içten gelen bir protesto, bir isyan olabilir. Kendi sorunlarına dikkat çekmede başarısız olduğu için, bilinçsizce gösterdiği bir tepki olabilir. Bu tepki, aslında bir yardım çağrısı mahiyetinde bir işaret olabilir.
Çocuklar fıtraten meraklıdır. Belirli konular hakkında bilgi edinme isteği, onların ruhlarında var olan bir meziyettir. İlk eğitim yıllarında genellikle seve seve okula giderler. Ama zamanla eğitim sisteminden kaynaklanan sebeplerden dolayı derslere bazen istek, şevk ve motivasyon azalabilir. Elbette bazı çocuklar her şeye rağmen öğrenimden haz alır ve öğrenmede her zaman hırslıdır. Ama bu durum, daha az gayretli olan isteksiz çocukların tembel olduğuna veya bunların sağlıklı bir gayret gösteremeyeceğine dair bir işaret değildir. Belki çocuğunuz saatlerce okul için öğrenmekten veya bir şeyi ezberlemekten dolayı canı sıkılıyordur. Belki okul dışı farklı şeyler öğrenmeye daha meraklıdır.
Çocuklarda Tembellik İle Nasıl Baş Edebilirsiniz?
İlk önce çocuğunuzun iç dünyasında nelerin geçtiğini iyi bilmemiz lazım. Ev ödevlerini zorunlu olmadıkça gönüllü olarak yapmıyorsa bunun çocuğunuzun okul ile kurduğu duygusal bağ ile ilgili olabilir. Bazı çocuklar için okul; baskı, stres, zamanla yarışma, lüzumsuz malumat ve sıkıcılık gibi bütün olumsuz düşünceleri çağrıştırır. Bir öğrenci için bazen notlar ve karneler, kendi kendini motive etmek için, çok önemli bir gösterge olmayabilir. Ama birkaç basit yöntemle çocuğunuzu siz motive etmek suretiyle gelecekteki öğrenme başarısını artırabilirsiniz. İşte siz de başka alanlarla ilgili de olsa, çocuğunuzda var olan o merakını okul ile ilgili olan konulara yönlendirecek eğitim yöntem ve stratejileri geliştirebilirsiniz.
Bu yöntemlerden bir tanesi de hemen her çocukta başarılı bir şekilde uygulanabilen bir öğrenme stratejisi “Parçala ve Yut” yöntemidir. Kitapta öğrenilecek büyük bölümleri kendi içinde küçük parçalara ayırıyoruz. Çocuğunuz kendisinin belirleyeceği bir sürede, sadece ilk konuya yoğunlaşacak. Bunu çözdükten sonra diğer parçaya geçmeden önce kendisine kısa bir mola hakkı verilecek. Böylece biz onun bölümün derinliklerinde boğulmasının önüne geçmiş oluruz ve sıkılmamasını da sağlamış oluruz. Her küçük parçayı başarı ile bitirdiğinde teneffüs sonrası yeni bir enerji ile yeni parçaları ele alacak ve adım adım ilerleyerek başarının tadına varacaktır.
Başka yöntemler de öğrenim stratejilerinize eklersiniz, daha başarılı olursunuz. Bunlardan biri de plân ve programlı olarak çalışmaktır. Bunun için nelerin, ne zaman, hangi zaman diliminde nasıl yapılması gerektiği ile ilgili bir liste yapmalısınız. Böylece her şeyi bir bütün olarak görmeniz ve işleri düzenli bir şekilde takip etmeniz mümkün olacaktır. Bu durumda çocuğunuz hiç zamanla boğuşmadan, strese girmeden yarın için hazır olması gereken ödevlerini zamanında bitirebilecektir. Bu planı çocuğunuzla beraber hazırlayıp bununla beraber çocuğunuzla listede plân gereği yapılması gerekenlerle fiilen yapılanlar arasındaki gerçek sonucu kıyaslayın, hedefe ulaşıldığında çocuğunuzu küçük sürprizlerle mükâfatlandırın ve kendisini tebrik edin. Ayrıca gelecek sınavda başarılı olması için, çocuğunuzun okulda ve ev ödevlerinde neler öğrendiğini, hangi konularda bazı eksiklilerin olduğunu birlikte bir gözden geçiriniz. Buna göre zayıf kaldığı bazı konulara daha ağırlık vermesi gerektiğinin bilincini kendisine aşılamış olursunuz. Böyle böyle kendi kendine motive olma yoluna girmiş olur.
Düzensiz çalışma ortamı, masanın dağınık olması, etrafta gürültü olması, süre baskısı gibi faktörler, çocuğunuzun konuya zihnen yoğunlaşmasına engel olabilir. Çalışma masasında sadece ev ödevi için lazım olan nesneler bulunsun. Çocuğunuz çalışırken, odada kendi başına olmalıdır. Zaman baskısı ile derslerini yapmamalıdır. Bazı çocuklar, ev ödevi esnasında annelerinin yanında olmalarından dolayı kontrol altında oldukları düşüncesiyle rahatsızlık duyabilir. Onun için bu meseleyi çocuğunuzla açıkça görüşün ve isteği doğrultusunda hareket ediniz.
Dersleri çocuk için eğlenceli hale getirirseniz eğer çocuğunuz tembellik etmek yerine ev ödevlerini yapmaya, bilgi edinmeye daha istekli olur. Bazı ders konuları çocuklara sıkıcı ve monoton gelebilir. Ancak konu bağlamında bir hikâye ile en karmaşık ve sıkıcı konular dahi çocuklar için enteresan hâle getirilebilir. Bazı bilimsel eğitim siteleri, bu anlamda çocuklar için belirli konular ekseninde açıklayıcı, düşündürücü, güldürücü videolar sunmaktadır. Görüntülü hikâyeleri seyretmek, sadece öğrenirken zevkli olmuyor aynı zamanda okulda, derste veya sınavda da faydalı oluyor. Çünkü hikâyenin resimleri ve dolayısıyla bilgi içeriği zihinde daha kolay canlanmaktadır. İşte siz de konulara uygun bu gibi eğitim videolarını tespit edin ve çocuğunuz arzu ederse birlikte seyredin ve üzerine müzakere ediniz.
Tembellik İçin Ebeveynler Neler Yapmalı?
Ebeveynlerin en bu süreçte en çok yaptığı hatalardan biri çocukları için fazla koruyucu davranmasıdır. Onların sorumluluklarını üstlenmek çocuklardaki sorumluluk bilincini olumsuz etkiler. Okulların tekrar açılmasıyla ödevlerini ve projelerini yapmak için masa başına oturan ebeveynler çocuklarına katkı sağlamak yerine aşılaması gereken sorumluluk bilincini köreltmiş oluyor. Çocukların ödevlerini yapmak yerine nasıl araştırılacağını anlatarak yön vermek ve çocuğunun kendisinin araştırmasını sağlamak en sağlıklı yöntemdir. Araştırırken yeni şeyler öğrenmesine engel olan ebeveynler aynı zamanda çocuklarının araştırması sonucu belleğini genişletmesine izin vermemektedir. Bu şekilde çocuklar sorumluluklarından kaçarak hazıra ulaşan, emek sarf etmeden sorumluluklarının sonucuna sahip olmaya alışacaktır. Çocuğunuzun sorumluluğu olan işleri yapmak yerine nasıl yapacağını öğretip onu izlemek ve yapamadığı zaman yardım etmek daha sağlıklıdır.
Çocuklarınızın günlük yapması gereken sorumlulukları hatırlatarak ona sorumluluklar verin. Örneğin; Uyandığında yüzünü yıkaması, yatağını toplaması, okula zamanında gitmesini hatırlatın ve bu süreçlerde ona destek olun. Yatağını toplamak yerine beraber toplayın, sabah yüzünü yıkaması için banyoya kadar eşlik edin, okula beraber gidin. Ödev gibi sorumlulukları var ise zamanında yapmasını sağlayın ve dikkatini dağıtacak aktivitelerde bulunmayın. Ödevleri bittikten sonra beraber aktivite zamanları planlayın. Egzersiz yapın, hobiler için yönlendirmeler yapın, arkadaşları ile zaman geçirmesini ve sosyal becerilerini geliştirmesine destek olun. Akşam yemeklerinde tabağına yemeğini koyup çekilmeyin. Ne kadar yemek istiyorsa tabağına kendisinin koymasına yardımcı olun. Hatta bulaşıkları temizlemesi için ondan yardım isteyin. Motor becerilerinin gelişmesinin yanında günlük yakması gereken kaloriler için yardım etmiş olursunuz.
Zaman yönetimi de yine yapabilecekleriniz arasında belki de en önemli olanıdır. Zamanı yönetmek sizin görevinizdir. Çocuğunuza zaman disiplinini aşılamak tamamen sizin sorumluluğunuzdadır. Sabahları yapması gereken sorumluları sürekli uyararak değil daha anlaşılır bir dil kullanmak ve sabırlı olmak gerekmektedir. Sorumluluklarının sonuçlarına katlanması gerektiğini öğretin. Okula geç kalmaması gerektiğini, dersleri kaçırabileceğini ve sonucunda sınavlardan düşük not alacağını öğretebilirsin. Sabah kahvaltısından sonra dişlerini fırçalamazsa nasıl sağlık sorunlarıyla karşılaşacağını, trafik kurallarına uymazsa ne tür kazalar atlatabileceğini, hayvanlara saygı göstermezse ne kadar kötü bir insan olabileceğini, spor veya egzersiz yapmazsa sağlıklı büyüyemeyeceğini anlatın. Günün hangi saatlerinde hangi aktivitelerin yapılması gerektiğini öğretin. Doğru zamanda doğru yerde olmasına katkı sağlayın. Sorumluluk bilincini aşılayarak onun da bir birey olduğunu hissettirin.
Bu şekilde büyütülen çocuklar, araştırma tekniklerini öğrendiği için isteği bilgiye nasıl ulaşabileceğini kavrar. Yaşamsal sorumluklarını yerine zamanında getirir, yatağını toplamak, odasını dağıtmamak, ödevlerini yapmak, dişlerini fırçalamak, spor yapmak veya hobi edinmek gibi alışkanlıkları edinerek sosyal bir birey olarak kendini yetiştirir. Her zaman algıları açık olan bu çocuklar tembelliğe yatkın değil araştırmayı, gezmeyi, yeni şeyler öğrenmeye istekli olur. Eğer çocuğunuzun gereğinden fazla tembel olduğunu düşünüyorsanız en kısa sürede kendinize bu şekilde bir yol haritası çizebilirsiniz. Çocukların rol modelleri her zaman ebeveynleridir, bunu unutmamak gerekir.
