Uyku Sorunu Olan Bebeklerde Uyku Eğitimi Nasıl ve Ne Zaman Olmalı?
Bebeklerde Uyku Eğitimi
Yeni doğan bebekler ilk dönemlerinde sık uyanırlar. Tanımadıkları bir dünyada gece ve gündüz döngüsü yakalamaya çalışırlar. Uykuya bazen dalamazlar. Bebeklerde uyku düzeni kendi kendilerine uyuma becerisini pek çok bebekte zamanla gelişir.
Anne Babaların Uyku Eğitimi İle Tanışması
Bebek için de, anne baba için de zaman geçtikçe halen düzene girmeyen “düzensiz uyku saatleri” ve “geceleri sık sık uykudan uyanma” çok yaşanan sorunlardır. Anne babalar “uyku eğitimi” konusuyla da bu dönemde karşılaşır, hakkında araştırmalar yaparlar. Bu sırada bazı uyku eğitimi metotları olduğunu ve bazı benzerlik ve farkları olduğunu görürler. Genel ortak noktaları ise bebeği ağlatarak uykuya geçişini sağlamalarıdır. Oysa bu eğitim metotları, özellikle de yatakta ağlatarak uyutma önemli bazı riskler barındırır. Yöntemler yanlış uygulandığında, anne ile bebek arasındaki sağlıklı bağlanma zarara uğrayabilir.
Psikolojide “Bağlanma Teorisi” adı verilen teoriyle açıklanmaktadır anne ile bebek arasındaki bağlanmanın önemi. Kişinin, ileride bir birey olarak gerek dış dünyaya gerekse kendine duyacağı güveni inşa ederken en önemli zemin olarak görülür.
Bebeklerde uyku eğitimi ile kazanılması hedeflenen “bebeğin kendini sakinleştirme becerisi” nin devreye girmesi, yani kendi kendine yatağında uykuya dalmasıdır. Bebeğin anne ile ilk aylarda kurduğu bağın sağlam ve kesintisiz yaşanması için ortalama 4 aylık bir dönemi beklemek uygun olur. Sonrasında anne bol ten teması ile onu yalnız bırakmadan verilen uyku eğitiminde bebek kendini güvende hisseder. Zorlanıp ağlıyorsa da uygun güven verici beden diliyle psikolojik olarak zarar görme riski olmaz. Bebeklerde uyku eğitimi sırasında bebek kendini güvende hissetmelidir. Bu ancak annenin onun yanında ve bağlantıda olmasıyla sağlanır.
Uzman Pedagog Güzide Soyak’ın “Yatağı Bebek ve Çocukla Paylaşmak” yazısını da okumanızı tavsiye ederiz.
Bebeklerde Uyku Düzeni
Bebekler zor dalıp sık uyanırlar. Tekrar dalmayı bazen tek başlarına yapamazlar. Elleri kolları uyutmaz onları ya da daldıktan hemen sonra uyandırır. Bu aşamada ebeveynleri ilk dönem rahatlatan bir yardım da kundaklama olabilir. Evet, yıllar sonra modern ebeveynlik yaklaşımlarına yeniden eklenen kundak, tıpkı emzik gibi kurtarıcı olabilir. Bu dönem gelene kadar anne ilk aylarda emzik, kundak, sallama, sarmalama ve emzirme gibi yöntemler ile bebeği sakinleştirebilir. Bebeklerde uyku eğitimi ve uyku arkadaşı gibi uygun geçiş nesnelerinden yararlanma için ilk ayların atlatılmasını beklenir, bu dönemin ardından bu desteklerin söndürme aşamasına gelinir.
Bebeklerdeki Uyku Problemleri Nasıl Çözülebilir?
Ben bir uzman olarak, bebeklerdeki uyku problemlerinin “iletişim, ilişki ve bağ kurma” gibi kavramlar yeterince dikkate alınmadan sağlıklı çözülemeyeceği görüşündeyim. Anne babaya gerekli psiko eğitimi vermeden, bebeğin sinyallerini takip etmenin önemi anlaşılmadan çözüm üretmeye çalışmak yalnızca bebeğin daha fazla kafasının karışmasına ve tam tersi desteksiz uykuya direnç geliştirmesine neden olur.
Doğru zamanlama başarılı bir uyku eğitimi sürecini beraberinde getirecektir. Hem bebek hem ebeveynler dinlenmiş olduğu için aralarında çok daha sağlıklı bir ilişki ve çok daha sakin bir ev ortamı oluşacaktır. Günlük rutinleri oluşturmak da bu ortama çok destekleyicidir. Bebekler kaygısız, günlük zaman sıralamasında ne olacağını bilerek, mutlu bir şekilde; daha çok öğrenmeye, eğlenmeye, oynamaya, sosyal olup ilişki kurmaya odaklanır.